در همایش مشترک سفارت پاکستان و اتاق تهران، خانم «رفعت مسعود»، تشکیل کمیته‌های مشترک مرزی را در توسعه روابط تجاری موثر دانست و گفت: مساله صدور ویزا برای تاجران ایرانی را حل کرده‌ایم؛ به موجب مصوبه کمیته مشترک مرزی، هر تاجر ایرانی با در دست داشتن نامه از اتاق‌های بازرگانی می‌تواند ویزای 6 ماهه از پاکستان دریافت کند.
وی همچنین از اجرای «کارنه‌تیر» در مسیر ترانزیتی ایران و پاکستان و عبور نخستین کامیون ایرانی به پاکستان بر اساس کنوانسیون تیر (TIR) خبر داد.
کارنه تیر (TIR carnet) سندی است گمرکی که برای ترانزیت بین المللی کالا در چارچوب کنوانسیون تیر(TIR) در کشور مبدا صادر می شود و به موجب آن کالا در وسیله نقلیه جاده ای به طور پلمپ شده از خاک کشورهای بین راه عبور می کند و تا مقصد نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترانزیت در مرزهای ورودی و خروجی این کشورها طبق قوانین داخلی آنها نخواهد بود.
برنامه حرکت هفتگی 6 قطار از زاهدان به کویته
سفیر پاکستان در تهران، اظهار داشت: اقدامات برای حرکت هفتگی 6 قطار باربری و کانتینربر میان زاهدان و کویته پاکستان در دست انجام است.
وی در ادامه، با ارائه اطلاعاتی از کشورش گفت: پاکستان با جمعیت حدود 210 میلیون نفر، تولید ناخالص داخلی آن معادل 313 میلیارد دلار دارد؛ همچنین درآمد سرانه در آن حدود 1222 برآورد شده است. ارزش واردات پاکستان از سراسر جهان حدود 44 میلیارد دلار و صادرات آن 17 میلیارد دلار است.
وی یادآورشد که واردات پاکستان از ایران، طیف گسترده‌ای از کالاها اعم از محصولات پتروشیمی، کشاورزی، سرامیک و فرش را دربرمی گیرد.
مسعود ادامه داد: اما واردات ایران از پاکستان شامل اقلام محدودی در حوزه منسوجات و کشاورزی می‌شود. نتیجه آنکه صادرات ایران به پاکستان در 9 ماه گذشته از آوریل تا دسامبر، 18 درصد رشد داشته و صادرات پاکستان به ایران در همین مدت با کاهش 34 درصدی روبهرو شده و به همین دلیل موازنه تجاری به نفع ایران است.
ضرورت اقدام دو کشور برای تحقق تجارت آزاد
سفیر پاکستان در ایران ادامه داد: «این برای من مایه تعجب است که ایران به عنوان کشوری در معرض تحریم، توانسته است موازنه تجاری با پاکستان را به نفع خود حفظ کند و متاسفانه ما نتوانسته‌ایم صادرات بالایی به ایران داشته باشیم.»
او با اعلام اینکه در سال 2006 میان دو کشور موافقت‌نامه ترجیحی به امضا رسیده است، در این باره توضیح داد: این موافقت‌نامه باوجود آنکه فهرست کالاها نیز در آن نهایی شد، هنوز اجرایی نشده است. در آخرین مذاکرات وزیران خارجه 2 طرف، عنوان شد که ایران می‌خواهد به فهرست موافقت‌نامه ترجیحی اقلامی اضافه کند؛ اما از نظر من بهتر است به جای اجرای چنین موافقت‌نامه‌ای، به سوی تجارت آزاد حرکت کرده تا بدین ترتیب مشکلات غیرتعرفه‌ای بازرگانان 2 طرف نیز برطرف شود.
رفعت مسعود با بیان اینکه بخشی از تجارت 2 کشور از طریق راه‌آهن و کامیون انجام می‌گیرد، ادامه داد: میان ایران و پاکستان کنوانسیون (تیر) به امضا رسیده است؛ همان‌گونه که کامیون‌های ایرانی توانسته‌اند وارد پاکستان شوند، امیدواریم کامیون‌های پاکستانی نیز امکان ورود به خاک ایران را بیابند.
اعتراض به موانع غیرتعرفه‌ای برای تجار پاکستانی
سفیر پاکستان در ایران در ادامه، نبود کانال‌های بانکی موثر میان دو کشور را یکی از چالش‌های توسعه مراودات تجاری دانست و گفت: پاکستان و ایران یک موافقت‌نامه پرداختی منعقد کرده بودند که دوره آن منقضی شده است.
هرچند در دوره‌ای که این موافقت‌نامه برقرار بود نیز مفاد آن به اجرا درنیامد. پیشنهادی که در این زمینه وجود دارد این است که یک بانک ایرانی شعبه‌ای در پاکستان راه‌اندازی و معاملات را با ارزهای داخلی، ریال یا روپیه پشتیبانی کند. در این زمینه مذاکره با بانک مرکزی 2 طرف راهگشا خواهد بود.
مسعود گفت: بازرگانان پاکستانی می‌گویند ما با تبعیض مقام های ایرانی روبهرو هستیم و موازنه تجاری دو کشور نیز همین مساله را نشان می‌دهد. تحقیقاتم نشان می‌دهد واردکنندگان ایرانی می‌توانند با نرخ‌های رسمی ارز مبادله کنند اما صادرکنندگان پاکستانی به ایران از چنین امکانی برخوردار نیستند. موانع غیرتعرفه‌ای و مالیات بر بار و جاده که توسط طرف ایرانی اخذ می‌شود، از دیگر موارد مورد اعتراض تجار پاکستانی است.
وی همچنین گفت: صادرکنندگان برنج از پاکستان به ایران نیز این گلایه را مطرح می‌کنند که زمان آزمایش برنج در آزمایشگاه‌های ایران بسیار طولانی است. سیب ایران در پاکستان نیز با چنین مشکلی مواجه بوده و باید مشکلاتی از این دست برای بازرگانان 2 طرف حل شود.
فروش برق در ازای خرید برنج
سفیر پاکستان در تهران سپس به آمار واردات برنج ایران از کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: براساس اطلاعات انجمن برنج ایران، واردات برنج ایران در سال 2017 از کشورهای تولیدکننده برنج از جمله هند و تایلند به مراتب بیشتر از پاکستان بوده است در حالی که در این سال، محصول برنج پاکستان از کیفیت بالایی برخوردار بود.
مسعود افزود: پیگیری دلایل این اتفاق نشان می‌دهد که نبود کانال بانکی میان ایران و پاکستان، مهم‌ترین عامل کاهش واردات برنج ایران از پاکستان است؛ حال آنکه به دلیل برقراری مکانیزم استفاده از منابع فروش نفت ایران به هند، واردات برنج از این کشور برای ایران به راحتی و با حجم بالا امکان‌پذیر بوده است در حالی که با توجه به نیاز جدی پاکستان به برق، 2 کشور می‌توانند مکانیزم فروش برق در ازای خرید برنج از پاکستان را اجرایی کنند.
تجارت غیرقانونی بین دو کشور
سفیر پاکستان در بخش دیگری از سخنانش، وجود تجارت غیرقانونی میان دو کشور را مورد نقد قرار داد و افزود: در حالی که تجارت رسمی میان دو کشور رقمی در حدود یک میلیارد و 300 میلیون دلار است؛ برای ارزیابی تجارت غیررسمی میان 2 طرف، از رقمی معادل 3 میلیارد و 300 میلیون دلار سخن به میان می‌آید؛ براین اساس دولت‌های دو کشور باید با حساسیت بیشتری نسبت به حل معضل قاچاق اقدام کنند.
مسعود، از انواع میوه‌ها از جمله انبه، انواع البسه و ادوات ورزشی و نیز پوشاک به عنوان مهم‌ترین کالاهای قاچاق از پاکستان به ایران یاد کرد و یکی از دلایل وجود این قاچاق را تعرفه و عوارض بالای گمرکی دانست.
وی همچنین با یادآوری ایجاد بسترهایی برای توسعه بندر چابهار گفت: در پاکستان نیز بندر گوادر در حال رشد و توسعه است و این 2 بندر را باید مکمل یکدیگر و برای گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی 2 کشور قرار داد.
وی در عین حال، انرژی‌های تجدیدپذیر، تجهیزات پزشکی و نیز صنعت گردشگری را از جمله زمینه‌های همکاری مشترک میان دو کشور بیان کرد.
رفعت مسعود در پایان گفت: در حالی که در تهران رستوران‌های متعددی از سایر کشورها وجود دارد، اما متاسفانه هیچ رستوران پاکستانی ساخته نشده است و به نظر می‌رسد با تاسیس آن، می‌توان فرهنگ و آداب ملت پاکستان را بهتر به مردم ایران شناساند.
رشد 44 درصدی تجارت ایران و پاکستان
در این نشست که رئیس اداره امور پاکستان وزارت امور خارجه و نماینده دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت نیز حضور داشتند، فرصتی ایجاد شد تا تجار و بازرگانان ایرانی مسائل و مشکلات تجارت با پاکستان را با مسئولان ایرانی و سفیر پاکستان در تهران در میان بگذارند.
در ابتدای این گردهمایی، «محمدرضا بختیاری»، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران در سخنانی به روابط دیرینه ایران و پاکستان اشاره کرد و گفت: پاکستان یکی از شریکان تجاری مهم ایران محسوب می‌شود و صادرات ایران به این کشور در سال گذشته، حدود یک میلیارد دلار برآورد شده است.
البته توقع از حجم تجارت 2 کشور بیش از این‌هاست و انتظار می رود با افزایش مراودات، ارزش تجاری ایران و پاکستان افزایش پیدا کند.
وی با بیان اینکه تجارت ایران و پاکستان در سال 1396 افت قابل‌توجهی را تجربه کرد، ادامه داد: تجارت 2 کشور پیش از سال 1396، بیش از یک میلیارد دلار بود اما در این سال به 600 میلیون دلار کاهش یافت؛ بررسی آمار مبادلات ایران و پاکستان در10 ماه امسال نشان می‌دهد که سطح مناسبات تجاری از مرز یک میلیارد دلار گذشته و حجم تجارت نسبت به سال 1396 حدود 42 درصد رشد کرده است.
آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که تراز بازرگانی 2 کشور در سال گذشته، در حدود 800 میلیون دلار بوده است.