وزارت امور خارجه گزارش "وضعیت بازار مصرف و تولید محصولات لبنی در ازبکستان" را ابلاغ کرده که در زیر آمده است.
بازار لبنیات در ازبکستان از جمله بازارهای روبه رشد و در حال صنعتی و مکانیزه شدن است. در حال حاضر بیش از 10 میلیون تن شیر خام در ازبکستان تولید میشود که بخش عمده این تولید به شکل سنتی و توسط کشاورزان و به گفته ازبکستانیها توسط دهقانان و تولید کنندههای خرد صورت میگیرد. میزان تولید کره داخلی حدود یک میلیون تن در سال بوده و تولید پنیر نیز حدود 800 تن میباشد.
در حال حاضر حدود 900 شرکت تبدیل و فرآوری شیر و تولید لبنیات در ازبکستان فعال میباشند که بیشتر آنها تولید کنندههای خرد میباشند و در شهرهای مهمی چون تاشکند، فرغانه، اندیجان و سمرقند قرار دارند.
از جمله معروف ترین برندهای داخلی موجود در ازبکستان در زمینه تولید لبنیات و شیر می توان به شرکت های ذیل اشاره کرد؛
شرکت (Milk Uz)، شرکت تولید کره و پنیر (Bio-Sut LTD) که شرکت سرمایه گذاری مشترک آلمان و ازبکستان میباشد، شرکت تولیدی و صادارتی محصولات لبنی (MusaffoSut)، شرکت تولیدی و صادراتی (Pure Milky)، شرکت تولیدی کره و پنیر و شیر خشک (Salomatlik LTD)، شرکت تولیدی لبنی (TilloDomor)، شرکت تولیدی لنبی (Molochniy Mir ) شرکت تولیدی لبنی (Valiko Vita LTD) و شرکت تولیدی کره و شیر خشک (Maselko)، برند (Arla) تولید کننده و برند معروف لبنیات در ازبکستان و برند (ESSi) تولید کننده لبینات.
یکی از مهم ترین شرکت های خارجی در ازبکستان، شرکت نستله میباشد که بیشتر در تولید شیر و برخی فرآوردههای آن فعال است و از جایگاه خوبی در بازار مصرف داخلی برخوردار شده است. علاوه بر این برندهای وارداتی دیگر چون برند پنیر هاج لند روسلند(HochlandRussland) و همچنین برند (Bad Bibra) و (ValioZao) نیز در ازبکستان بازار خوبی پیدا کرده اند که به ترتیب در سال 2017 بیشترین فروش را در این کشور داشته اند.
شایان ذکر است فرآوردهای لبنی در ازبکستان بیشتر در قالب شیر، ماست، خامه، قیماق، ماست چکیده و کفیر و دوغ میباشد. به دلیل محدودیت تولید صنعتی در ازبکستان محصولات لبنی در این کشور گران بوده و تولید داخل تنها حدود 70 درصد از نیاز بازار داخلی را تامین میکند.
مهمترین مراکز دامپروری و تهیه محصولات لبنی ازبکستان مناطق تابعه تاشکند، دره فرغانه و سمرقند میباشند. در این کشور 12 میلیون راس گاو و حدود 21 میلیون راس گوسفند و بز وجود دارد که نگهداری و بهره برداری از بالغ بر 95 درصد آنها به شکل سنتی بوده و تنها 5 درصد آنها صنعتی اداره میشوند. در حال حاضر بخش عمده صنعت لبنیات در ازبکستان به شکل سنتی میباشد به طوری که تنها 16 درصد لبنیات این کشور به صورت صنعتی تهیه میشود. اما مسیر حرکت وذائقه مردم به سمت استفاده از محصولات صنعتی و مکانیزه در حال تغییر میباشد.
30 درصد نیاز لبنی ازبکستان به ویژه محصولات پنیر و کره از کشورهای منطقه و کشورهای ترکیه، روسیه، بلاروس، لیتوانی و هلند و برخی دیگر از کشورهای اروپایی تامین میشود. اخیرا شرکت های ترک در زمینه صادرات پنیر و شیر در ازبکستان فعال شده اند که به دلیل قیمت های بالای محصولات ترک، هنوز قدرت رقابت چندانی با محصولات محلی ندارند.
روانشناسی خرید ازبک ها در ارتباط با صنعت لبنیات مبتنی بر قیمت ارزان، طعم های چرب و شیرین میباشد. لذا پنیرهای چرب و کم نمک و کره از مصرف بالایی در این کشور برخوردار می است. اگرچه در چند سال اخیر مصرف کفیر و دوغ و محصولات نمکین نیز افزایش بیشتری داشته است.