موسسه بین‌المللی فریزر در جدیدترین گزارش خود از سلسله گزارش‌های آزادی اقتصادی جهان به بررسی وضعیت کشورهای جهان از این نظر پرداخته است. این شاخص وضعیت آزادی اقتصادی را در پنج حوزه مورد بررسی قرار داده که عبارتند از اندازه دولت، نظام قضایی و حقوق مالکیت، پولِ قوی، آزادی تجارت بین‌المللی و مقررات بانکی، کار و تجارت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، هر کشور در شاخص آزادی اقتصادی نمره‌ای از صفر تا ۱۰ می‌تواند کسب کند. هر چه این نمره بیشتر باشد دلالت بر آزادی اقتصادی بیشتر در آن کشور دارد. گزارش‌های موسسه فریزر از آزادی اقتصادی کشورها بر پایه اطلاعات دو سال قبل تهیه می‌شود. براین‌اساس گزارش امسال فریزر نیز بر پایه اطلاعات سال ۲۰۱۸ نوشته شده است. در این گزارش وضعیت ۱۶۲ کشور جهان از جمله ایران از نظر آزادی اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است.
وضعیت قرمز دومین اقتصاد بزرگ دنیا از نظر آزادی اقتصادی
فریزر، کشورها را از نظر آزادی اقتصادی به چهار دسته آبی، سبز، زرد و قرمز تقسیم‌بندی کرده است. کشورهایی که تا نمره ۶۲/ ۷ در شاخص آزادی اقتصادی به دست آورده‌اند در دسته آبی قرار گرفته‌اند که شامل ۳۹ کشور می‌شوند. کشورهایی که رتبه ۴۰ تا ۸۱ را کسب کرده‌اند در گروه کشورهای سبز قرار داده شده‌اند. کشورهای دو دسته آبی و سبز از نظر فریزر، آزادی اقتصادی مطلوبی دارند. اما کشورهایی که از نمره ۹/ ۶ تا ۲۲/ ۶ را در شاخص آزادی اقتصادی کسب کرده‌اند و رتبه‌های ۸۲ تا ۱۲۲ را شامل می‌شوند در دسته زردها قرار گرفته‌اند و وضعیت آزادی اقتصادی رتبه‌های ۱۲۳ تا ۱۶۲ نیز قرمز تشخیص داده شده است. نکته جالب توجه اینکه کشور چین، دومین اقتصاد بزرگ دنیا از نظر آزادی اقتصادی در وضعیت قرمز قرار دارد و رتبه‌ای بهتر از ۱۲۴ و نمره‌ای بهتر از ۲۱/ ۶ در شاخص آزادی اقتصادی به دست نیاورده است. ونزوئلا نیز که تحت شدیدترین تحریم‌های آمریکا قرار دارد عنوان بسته‌ترین اقتصاد دنیا را در گزارش فریزر به خود اختصاص داده است و در آخرین جایگاه رده‌بندی آزادی اقتصادی قرار گرفته است. نمره ونزوئلا در شاخص آزادی اقتصادی ۳۴/ ۳ اعلام شده است.
سقوط ۱۵ پله‌ای ایران در رده‌بندی آزادی اقتصادی
در رده‌بندی شاخص آزادی اقتصادی فریزر رتبه‌ای بهتر از ۱۵۸ به ایران داده نشده است. یعنی ۱۵۷ کشور جهان اقتصاد آزادتری نسبت به ایران دارند و فقط کشورهای آنگولا، لیبی، سودان و ونزوئلا در رتبه پایین‌تری نسبت به ایران از نظر آزادی اقتصادی قرار گرفته‌اند.
نمره ایران در شاخص آزادی اقتصادی نیز ۸/ ۴ اعلام شده است. بر اساس محاسبات فریزر آزادی اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال قبل از آن به شدت کاهش داشته است. ایران در گزارش سال قبل این موسسه نمره ۷۲/ ۵ را در شاخص آزادی اقتصادی کسب کرده بود و رتبه ۱۴۳ را در رده‌بندی جهانی به دست آورده بود. بر این اساس ایران ۱۵ پله در رده‌بندی جهانی آزادی اقتصادی در سال ۲۰۱۸ نزول داشته است. در سال پیش از آن نیز ایران ۱۳ پله در این رده‌بندی سقوط کرده بود.
دولت ایران فربه‌تر از ۱۱۶ دولت جهان
با وجود تاکید دولت ایران برای کوچک‌تر شدن، ایران همچنان یکی از فربه‌ترین دولت‌ها را در جهان دارد. موسسه فریزر از نظر اندازه و حجم دولت، نمره ۸۷/ ۵ را برای ایران محاسبه کرده است و رتبه جهانی ایران را از این نظر ۱۱۷ اعلام کرده است. یعنی دولت ایران حجیم‌تر از دولت‌های ۱۱۶ کشور دیگر است. از نظر نظام قضایی و حقوق مالکیت نمره ۲۱/ ۴ به ایران داده شده و رتبه جهانی ایران از این نظر ۱۳۰ اعلام شده است. نمره ایران در شاخص پول قوی نیز ۱۷/ ۶ و رتبه جهانی ایران ۱۵۴ اعلام شده است که یعنی ۱۵۳ کشور جهان پول ملی قوی‌تر و باثبات‌تری نسبت به ایران دارند.
در میان ۵ حوزه مورد بررسی در شاخص آزادی اقتصادی، وضعیت ایران در حوزه تجارت بین‌الملل، بدترین است. ایران از نظر آزادی تجارت بین‌الملل رتبه ۱۶۱ جهان را به خود اختصاص داده است. یعنی شهروندان ۱۶۰ کشور آزادی بیشتری نسبت به ایرانی‌ها در زمینه تجارت فرامرزی دارند. تنها کشوری که در رده پایین‌تر از ایران قرار گرفته است کشور لیبی است که نمره ۹۸/ ۱ را در این زمینه به دست آورده است. نمره ایران از نظر آزادی تجارت ۲۹/ ۲ اعلام شده است. موسسه فریزر از نظر قوانین و مقررات مربوط به دریافت اعتبار، اشتغال و فعالیت اقتصادی نیز نمره‌ای بهتر از ۴۵/ ۵ به ایران نداده و ایران را در رتبه ۱۴۹ از این نظر قرار داده است.